Δεν μπορούμε να μιλήσουμε με βεβαιότητα για την καταγωγή και
τους προδρόμους του κουκλοθεάτρου. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι ο άνθρωπος
μέσα από τις κούκλες που φτιάχνει προσπαθεί να κατανοήσει τη σχέση του με την
κοινωνία τους θεούς και το σύμπαν. Προδρομικές μορφές βρίσκουμε σε όλο τον
κόσμο από τα αρχαία χρόνια κυρίως σε ιεροτελεστίες και σε γιορτές. Κούκλες
–είδωλα συναντάμε σε τελετές θρησκευτικού περιεχομένου καθώς και σε γιορτές
γονιμότητας ,καλλιέργειας.
Στην Μεσοποταμία το σημερινό Ιράκ και Πακιστάν την
Αίγυπτο και την Μινωική Κρήτη τις πρώτες κοινωνίες με οργανωμένες δομές ήδη από
το 3000~2000πΧ βρίσκουμε τις πρώτες εξελίξεις στις τελετουργικές κούκλες. Στο
Πακιστάν-Ινδία εντοπίζονται ζωόμορφες αρθρωτές φιγούρες πίθηκων που
χρησιμοποιούνται μάλλον ως παιχνίδια, γύρω στα 2400. Επίσης αρθρωτές φιγούρες
πολλές από αυτές κινούμενες με σχοινιά βρέθηκαν κατά την άφιξη των Ευρωπαίων
στην Αμερικανική ήπειρο. Ο Βill Baird στο βιβλίο του «Η τέχνη της κούκλας »
περιγράφει ινδιάνικες μάσκες τις οποίες φορούσαν ιερείς σε τελετές και στις
οποίες ανοιγόκλειναν τα σαγόνια τραβώντας σχοινιά. Η εξέλιξη αυτών των απλών
μασκών ήταν η δημιουργία ανθρωπόμορφων ειδώλων με κινούμενα μέλη.
Το 422 π.Χ. ο πλούσιος Καλλίας παρέθεσε δείπνο και επειδή
αγαπούσε να επιδεικνύει τον πλούτο του, εβεβαιώθη ότι ένα περίτεχνα στρωμένο
τραπέζι, το άφθονο κρασί και οι ωραίες γυναίκες δεν θα έλειπαν από το γλέντι.
Αλλά το μεγάλο γεγονός του απογεύματος ήταν η παράσταση ``άφωνος΄΄ (παντομίμα)
και ενός θεάτρου Νευροσπάστων.
Τα Νευρόσπαστα και οι θεατρικές παραστάσεις ήταν της “μόδας”
μεταξύ των Ελλήνων όπως τουλάχιστον αναφέρεται από τους Έλληνες και Ρωμαίους
συγγραφείς. Για πολλούς το θέατρο νευροσπάστων ήταν το σύμβολο της ανθρώπινης
μοίρας. Επιφανείς κλασικοί συγγραφείς, φιλόσοφοι, θεολόγοι και επιστήμονες,
όπως ο Πλάτων, ο Μάρκος Αυρήλιος, ο Κλεμέντιος ο Αλεξανδρινός, ο Ευσέβιος, ο
Επίκτητος, ο Φίλωνας και άλλοι κάνουν συχνές περιγραφές για τις μαριονέτες και
τον τρόπο που κινούνταν χρησιμοποιώντας τη λέξη “νευρόσπαστον”, συνώνυμη της
λατινικής λέξης marionette.
Ο Πλάτων
στο βιβλίο
του "Οι Νόμοι" κάνει αναφορά στις μαριονέτες
λέγοντας: "Ας υποθέσουμε ότι ο καθένας από εμάς είναι μια κινούμενη
φιγούρα (νευρόσπαστο) που βρίσκεται στα χέρια των Θεών για τη δική τους
διασκέδαση ή επειδή είχαν ένα σοβαρό σκοπό για μας για τον οποίο δε γνωρίζουμε
τίποτα. Οι παρορμήσεις που μας κινούν μοιάζουν με κλωστές που τις τραβούν οι
θεοί από διάφορες κατευθύνσεις …"
Ο Αριστοτέλης στο σύγγραμμα "Τα Πολιτικά"
αναφέρεται στα αγάλματα του Δαίδαλου που είχαν τη μοναδική ιδιότητα στην
αγαλματοποιία να έχουν την ικανότητα να κινούνται από μόνα τους.
